Winnica Sandomierska
Winnica Sandomierska
Winnica Sandomierska położona jest w Sandomierskim Regionie Winiarskim we wsi Góry Wysokie (w gm. Dwikozy), 7 km od Sandomierza w woj. świętokrzyskim. Winnica ulokowana jest na południowym stoku doliny rzeki Opatówki, na żyznej, przepuszczalnej i lekko zasadowej glebie lessowej na Wyżynie Sandomierskiej ok. 190 m.n.p.m. Takie ulokowanie chroni winorośl od chłodnych i porywistych wiatrów, natomiast lessowe osuwiska i stoki szybko nagrzewają się w dzień i długo oddają ciepło w nocy. Tutejsze warunki termiczne są idealne do prawidłowego i obfitego owocowania winorośli.
Obfity owoc.
Krajobraz obejmuje: lasy, pagórki, wąwozy, malownicza dolinę rzeki Opatówki oraz odkryte formy piaskowca czy osady mioceńskie (miocen od 20 do 5 mln lat temu, w którym na terenie winnicy rozciągał się olbrzymi zbiornik morski – stąd wiele skamielin i olbrzymie ilości muszelek).
Muszle (ok. 4 mln lat) w „piaskowni” przy winnicy.
Piaskowania.
Miejscowość Góry Wysokie w czasach średniowiecznych nazywano: Góry Superior, Wyszegóry, Góry Wyższe a dzisiejszą nazwę uzyskały w XVIII wieku.
Panorama winnicy.
Od 2004 roku kontynuowane są tutaj rodzinne tradycje uprawy winorośli na ok. 3,5 ha. W 1937 roku ok 3 ha winnicę prowadził pradziadek gospodarza - Marceli Borkowski - jeden z pionierów winoogrodnictwa w regionie sandomierskim. Gospodarzami winnicy są Marceli Małkiewicz i Monika Iskierka. Do produkcji wina wykorzystywane są takie odmiany jak m.in.: czerwone - Zweigelt, Cabarnet Cantor, Dornfelder, Roesler, Regent i białe - Muscaris, Solaris, Seyval Blanc, Hibernal.
W winnicy nie stosuje się herbicydów (substancji do zwalczania chwastów w uprawach), by siedliska były czyste i przyjazne dla lokalnego ekosystemu. Ręczne pielenie eliminuje konkurencję dla winorośli - darń czy chwasty, co sprzyja pobieraniu wody i składników pokarmowych (szczególnie przy nawożeniu doglebowym), dodatkowo spulchnia glebę, niszczy delikatny podpowierzchniowy system korzeniowy krzewów stymulując rozwój głębokiego systemu korzeniowego co chroni rośliny przed skutkami suszy. Dodatkowo oplewiona gleba szybciej się osusza i nagrzewa. Ważną czynnością podczas prac pielęgnacyjnych jest m.in. wybór najmocniejszych pędów (z dwóch koło siebie rosnących, wycina się najsłabszy), usuwanie pasierbów (pędów wyrastających w kątach liściowych pędów głównych z tzw. pąków pachwinowych) oraz usuwanie wszystkich wąsów czepnych. Dzięki tym zabiegom roślina nie wykorzystuje zbyt dużo energii na wzrost części zielonych i tym samym ma więcej składników pokarmowych na dojrzewanie owoców. Przycięte pędy przypina się do rusztowania. Plenność krzewów jest silnie ograniczana (do ok 2 kg z krzewu) – im mniej owoców tym szybciej dojrzewają, są większe, słodsze i bardziej aromatyczne. Zainteresowani goście mają tutaj możliwość nauki uprawy, cięcia i prowadzenia winorośli i tajników wyrobu wina gronowego.
Oplewione rzędy, pędy przypięte do rusztowania.
Minimum co drugi rok winorośl jest nawożona obornikiem. Zbiory w zależności od przebiegu pogody rozpoczynają się od końca września nawet do końca października. Cięcie winorośli przeprowadza się późną zimą w okresie spoczynku roślin, zanim „ruszą soki” (soki ruszają gdy amplituda temperatur jest wyższa niż 8 st).
Zima, wiosna, lato w Winnicy Sandomierskiej.
Winnica Sandomierska jest gospodarstwem agroturystycznym ściśle związanym z turystyką winiarską (enoturystyką). Gospodarze oferują tutaj zwiedzanie winnicy i winiarni w połączeniu z degustacją autorskich win Marcelego i Moniki w zabytkowej piwnicy (ponad 100 letniej) lub w przypadku większych grup w specjalnie przygotowanym namiocie.
Namiot w którym odbywają degustacje.
Wina z Winnicy Sandomierskiej - białe, różowe, czerwone.
Winnica ma też do dyspozycji gości trzy kameralne apartamenty na piętrze domu z 1918 roku (gruntownie wyremontowane i wyposażone w 2012 roku). Przez gospodarstwo przebiega jedna z tras questingowych „Śladami Benedyktynek” (questing.pl), natomiast za budynkami gospodarczymi od strony pól, znajduje się staw (można tu łowić ryby), zasilany podziemnymi źródłami, dzięki czemu nie zamarza w zimie.
Pokoje w gospodarstwie.
W gospodarstwie znajdują się małe sady wiśniowe i leszczynowe a także malinowy chruśniak jagodnik i jabłonki. W sezonie goście mogą degustować i zakupić owoce sezonowe, z których produkowane są tu lokalne przetwory. Na terenie gospodarstwa znajduje się również zakład przetwórczy „Megawita” (przetwarzanie i konfekcjonowanie warzyw) należący do sieci „Dziedzictwo Kulinarne Świętokrzyskie”, będące częścią Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego.
Winnica to pasja i rodzinna tradycja Marcelego i Moniki, w której każdy krzew traktują indywidualnie. Opiekują się nią z pełnym zaangażowaniem czerpiąc przy tym radość i satysfakcję. Koncentrują się na wysokiej jakości owoców i produkowanych przez nich win. Z winiarstwem wiążą swoją przyszłość i jak na razie są najmłodszymi winiarzami w Polsce którzy wprowadzają swoje wina do obrotu
Winnica Św. Jakuba
Winnica Św. Jakuba
Winnica Św. Jakuba ulokowana jest na wzgórzu Świętojakubowskim w Sandomierzu przy kościele oo. Dominikanów pod wezwaniem świętego Jakuba Apostoła. Więcej informacji o historii kościoła tutaj.
Przykościelna winnica, to ukłon w stronę średniowiecznych tradycji uprawy winorośli, którą zapoczątkowali Dominikanie już w 1226 roku, uprawiając winorośl w ogrodach przyklasztornych na potrzeby liturgiczne. Co ważne, w roku 1238 dominikanie otrzymali certyfikat handlowy Książąt Piastowskich na dystrybucję wina w Europie - potwierdzony przez księcia Leszka Czarnego. Uprawy winorośli trwały przez ponad sto lat. Później niestety nastąpiło oziębienie klimatu i winorośl szlachetna wymarzła a pozostała tylko winorośl mieszańcowa wytrzymująca w chłodnym klimacie. Zmiany klimatyczne jak również zniszczenia spowodowane licznymi wojnami i najazdami w okresie XVII i początkach XVIII wieku, spowodowały, że winnice nie przetrwały a tradycje winiarskie zostały zaniechane.
Winnicę Św. Jakuba założono w roku 2012 w ramach projektu „Powrót do tradycji Ziemi Sandomierskiej” i realizowany jest przez Towarzystwo Naukowe Sandomierskie przy współpracy z tutejszym magistratem oraz wsparciem Wyższej Szkoły Zawodowej w Sandomierzu i Zespołu Szkół w Mokoszynie. Projekt został współfinansowany przez Swiss Contribution w ramach szwajcarskiego-polskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi UE. Winnica stała się centrum edukacyjnym projektu, mającym na celu odtworzenie siedlisk średniowiecznych winnic i tradycji winiarskich na ziemi sandomierskiej.
Fot. Patryk Goszczyński. Źródło: dominikanie.pl
W Winnicy Św. Jakuba na powierzchni 10 arów, uprawia się winorośl właściwą „Vitis Vinifera” głównie szczepy Bianka, Alden, Einset seedless, Seyve villard, Muscat odeskij, Iza, Konkord rosyjski, Aurora i Rondo.
Winnica nad Jarem
Winnica na Jarem
Winnica nad Jarem położona jest w Sandomierskim Regionie Winiarskim w miejscowości Złota (gm. Samborzec), 5 km od Sandomierza w woj. świętokrzyskim, umiejscowiona na lessowym, południowo - zachodnim stoku wzgórza Chwacała ok. 190 m.n.p.m. Ukształtowanie terenu, żyzna gleba, nasłonecznione siedlisko oraz specyficzny mikroklimat charakteryzujący się długim okresem bezprzymrozkowym znakomicie sprzyja w tym miejscu uprawie winorośli.
Miejscowość Złota znana jest z licznych odkryć zabytków archeologicznych, dokonywanych podczas systematycznych badań, od ponad stu lat. Od nazwy miejscowości wzięło się również określenie tzw. „kultury złockiej”, charakteryzującej się różnorodnymi formami naczyń z wyjątkowymi zdobieniami. Nieopodal winnicy znajduje się „Kopiec Kwacała” (Chwacała), który według miejscowej tradycji, skrywa miejsce pochówku rycerza Kwacała – dowódcy rycerstwa polskiego, poległego w walce z Mongołami w 1260 roku, lub też jest kurhanem nakrywającym zbiorową mogiłę najeźdźców mongolskich, poległych z rąk tegoż Kwacała. Wyniki badań archeologicznych (w tym wierceń) wskazują na dużo starszą genezę kopca – jest on najpewniej pozostałością neolitycznego grobowca kultury pucharów lejkowatych. W późniejszych czasach inne społeczności zakładały w tym charakterystycznym miejscu swoje osady i cmentarzyska.
Winnica nad Jarem to rodzinna winnica Paciurów (Sylwii i Mateusza), założona w 2009 roku. Jako młodzi pasjonaci wina odziedziczyli 81 ar działkę rodzinną, na której kiedyś rosły morele w sąsiedztwie sadów z jabłkami i wiśniami. Po niedługim namyśle postanowili posadzić tam winną latorośl. Pomimo mieszkania na co dzień w Kielcach, właściciele zaczęli każdy wolny czas poświęcać pracy na winnicy. Winiarstwo wciągnęło ich do tego stopnia, że postanowili przenieść się z miasta do podsandomierskiej miejscowości, by móc w pełni zająć się swoimi roślinkami i produkcją wina.
Właściciele winnicy uprawiają tutaj około 2400 krzewów winorośli, głównie szczepy: Bianca, Muskat, Hibernal oraz Regent, Rondo, Zweigelt. Sadzonki winorośli dobrano do siedliska i pozyskano z Jasła od Romana Myśliwca uznawanego za guru polskiego winiarstwa.
Większość prac na winnicy jest wykonywana przez właścicieli, poczynając od cięcia zimowego, usuwania niepotrzebnych pędów, selekcji gron tzw. zielone zbiory, usuwania pasierbów, aż po zbiory. Winifikacja, produkcja jak i sprzedaż wina również w pełni należy do Sylwii i Mateusza.
Pani Sylwia podczas zbioru.
W 2013 roku właściciele winnicy debiutowali na rynku polskim wprowadzając swoje wina na sprzedaż, które zostały docenione przez miłośników, koneserów i ekspertów winiarskich m.in. w konkursach regionalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych. Debiutanckie wino z odmiany Hibernal zdobyło brązowy medal na Galicyjskim Konkursie Win. Wino Silvio białe półsłodkie zdobyło I pierwszą nagrodę w konkursie Nasze Dziedzictwo – Smaki Regionów. Wino Regelt czerwone wytrawne zdobyło srebrny medal na międzynarodowym konkursie Vinoforum. A w tym roku białe wino Cuvee zdobyło również I pierwszą nagrodę w konkursie Nasze Dziedzictwo – Smaki Regionów, natomiast wytrawne wino Domini zdobyło brązowy medal w kategorii win czerwonych w Konkursie Polskich Win w Jaśle.
Widok winnicy z boku wzgórza Chwacała.
Winnica na Jarem wpisana jest na listę Dziedzictwa Kulinarnego Świętokrzyskiego będąca częścią Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego, która promuje produkcję i spożycie regionalnej żywności, pomagając jednocześnie w rozwoju małych przedsiębiorstw i turystyki charakterystycznej dla danego miejsca.
Państwo Paciurowie są współzałożycielami i członkami Sandomierskiego Stowarzyszenia Winiarzy, w ramach którego wspólnie z zaprzyjaźnionymi okolicznymi winnicami promują winiarstwo i uprawy winorośli w regionie sandomierskim.
Właściciele oferują m.in. zwiedzanie winnicy, degustacje win w połączeniu z posiłkiem np. lokalnymi serami, wędlinami własnej produkcji, ciastami z sezonowymi owocami oraz możliwość zorganizowania imprezy integracyjnej przy ognisku czy grillu w altanie nawet na 30 osób. Bezpośrednio od producentów istnieje możliwość zakupu wina.
Winiarska przygoda Sylwii i Mateusza bardzo szybko przerodziła się w pasję. To kilkumiesięczna praca w ciągu roku przy pielęgnacji winnych krzewów, kilku miesięczna praca w piwnicy przy produkcji wina, a wszystko po to aby stworzyć produkt najwyższej jakości, oferujący bogactwo aromatów i smaków. Winnica Nad Jarem dla właścicieli to miejsce pracy, odpoczynku i spełnienie marzeń o własnym winie.
Winnica Król
Winnica Król
Winnica Król położona jest we wsi Radoszki (w gm. Wilczyce), a dokładniej w starej, a zarazem w najpiękniejszej części wsi - w Podgajówce 4 km od Sandomierza w woj. świętokrzyskim. Ta malownicza kraina obejmuje: Dolinę rzeki Opatówki, wąwozy lessowe, doliny i zagajniki, liczne wzgórza, z których rozciągają się malownicze widoki aż po Góry Świętokrzyskie.
Od czasów średniowiecznych (1307 - 1511), Radoszki wraz z sąsiednim Oczynem (dzisiejszym Ocinkiem) wchodziły w skład gruntów miejskich Sandomierza, a następnie do połowy XIX wieku jako już odrębne wsie były własnością miasta Sandomierza. Tutejsze ziemie stanowiły rolnicze i produkcyjne zaplecze Sandomierza. Winiarstwo i winogrodnictwo rozwinęło się w Sandomierzu dzięki przybyciu Dominikanów na te tereny w XIII wieku.
Właściciel Winnicy p. Wojciech Król, filozof, ekonom, enolog, zauroczony tym miejscem, pragnie kultywować i przywrócić do dawnej świetności sztukę winiarską. Od 2012 roku uprawia tutaj winorośl Vitis Vinifera, głównie szczepy Chardonnay i Pinot noir (95%), Merlot i Cabernet seuvignon (5%) oraz niewielką ilość starych winnych krzewów Vitis Labrusca z początku ubiegłego wieku - z lat 20-ch. W tamtych czasach sprowadzono je do Polski i Europy z USA m.in. przez J.I.Padarewskiego.
Winnica Król jest winnicą biodynamiczną - w uprawie winogron p. Wojciech nie stosuje żadnych sztucznych nawozów, ani chemicznych-sztucznych środków ochrony roślin. Do uprawy i ochrony winorośli stosuje głównie preparaty ziołowe sporządzone własnoręcznie np. z pokrzywy czy skrzepu polnego. Jedyną ingerencją w naturę jest wykorzystywanie procesów naturalnie zachodzących w przyrodzie, a głównym narzędziem jest starożytny kalendarz księżycowy. Plenność krzewów jest silnie ograniczona - do 10 gron z 1 krzaka.
Winnica Król oferuje m.in. degustacje win, zwiedzanie winnicy, konsultacje enologiczne, doradztwo w zakresie zakładania winnicy i uprawy winorośli.
Ciekawostką jest fakt, że Winnica Król jest jednym z zaledwie kilku miejsc w świecie, gdzie oprócz wina "produkuje się" liście Vitis Vinifery (wiosenne suszone liście winorośli właściwej - do przyrządzania naparu do picia lub okładów bogatego w: flawonoidy, wolne katechiny, garbniki katechinowe, fenolokwasy i antocyjany, oraz witaminy. Jest to najstarsze lekarstwo w świecie znane już w Starożytnej Grecji.
Liście Vitis Vinifery mają działanie antybakteryjne, antyoksydacyjne, przeciwrodnikowe, przeciwzapalne, przyspieszające gojenie ran, przeciwzakrzepowe, stabilizujące strukturę błon komórkowych i śródbłonków, zapobiegające zatorom, zakrzepom i miażdżycy. Stosuje się przy leczeniu chorób alergicznych, chorób nowotworowych, chorób wieńcowych, przy zaburzeniach krążenia, nadciśnienia, przy cukrzycy, miażdżycy, zapaleniu siatkówek, żylakach, niewydolności wątroby, przy wirusowym zapaleniu wątroby, przy toksycznym uszkodzeniu komórek wątroby.
Dla p. Wojciecha - jak twierdzi, wino: to szacunek do natury, to magia miejsca z którego pochodzi, to cząstka ludzi tworzących ten szlachetny trunek, to towarzysz w chwilach szczęścia i smutku, zadumy i refleksji, to miłość, to mile spędzony czas w gronie najbliższych i przyjaciół, to odrobina relaksu, to dobra zabawa ...